Nghệ nhân Y Lim trong vòng cồng chiêng, xoang làng Kon Pring

Sinh ra và lớn lên ở làng Kon Rốc, xã Ngọc Réo, huyện Đăk Hà; nhưng theo chồng về làng Kon Bring nên từ năm 1994, chị Y Lim đã thành người xã Đăk Long (nay là thị trấn Măng Đen), huyện Kon Plông.

 25 năm gắn bó với mảnh đất bằng phẳng dưới chân con dốc cao bên Quốc lộ 24, cách Khu Du lịch sinh thái Quốc gia Măng Đen không xa; trải bao vất vả, gian nan;Y Lim luôn gắng giữ cho mình niềm lạc quan vui sống, tin yêu cuộc đời. Bận rộn ruộng đồng, nương rẫy, lại bộn bề với bao công việc không tên để chăm lo cho 4 đứa con thơ, người phụ nữ dân tộc Xơ Đăng nhánh Tơ Đrá vẫn tận tâm giữ lấy cồng chiêng, múa xoang, và những nét đẹp văn hóa truyền thống của người Mơ Nâm vùng huyền thoại “ba thác, bảy hồ”.

 Y Lim kể, ngày mới về làm dâu Kon Pring, cuộc sống còn nhiều khó khăn, thiếu thốn vì nhà chồng đông người, lại chỉ trông nhờ vào mấy mảnh ruộng cũ. Tuy vậy, ngôi làng nhỏ đã cuốn hút chị không chỉ bởi cảnh quan thiên nhiên thơ mộng, dân làng cởi mở, chan hòa; mà cho dù chưa nhiều nhà có “bát để bát ăn”, mọi người vẫn tươi tắn, hồn nhiên với những lễ, hội dân gian; siêng chăm giữ tiếng cồng chiêng và vòng xoang đầm ấm.

 Già A Đrêng là nghệ nhân dân gian nổi tiếng không chỉ ở Kon Pring vừa giỏi đánh cồng chiêng, thành thạo chế tác và sử dụng hầu hết các nhạc cụ bằng tre nứa của người Mơ Nâm như ting ning, tà vẩu, lại biết chỉnh chiêng. Được ông tận tình chỉ dạy, Y Lim không những làm quen với cồng chiêng của người Mơ Nâm, mà quan trọng hơn là nắm bắt được những kinh nghiệm quý báu trong khâu tổ chức một lễ hội, tập hợp nghệ nhân và bố trí, sắp xếp hợp lý từng bài dân ca và âm nhạc truyền thống... Đặc biệt, cái tâm cái tình say sưa, nhiệt huyết với văn hóa dân tộc của Y Lim được người lớn, trẻ nhỏ cảm mến, tin yêu. Mỗi lời nói, việc làm của chị đều được mọi người tin tưởng, nghe theo.

 Sẵn có thế mạnh múa xoang và được các già làng tin tưởng, quý mến, mỗi khi làng có lễ có hội, có việc; Y Lim vừa đảm nhận tập xoang cho chị em  phụ nữ và các bé gái, vừa kết hợp với các nghệ nhân cao niên tập cồng chiêng và “đạo diễn” chương trình. Mài miệt rèn dũa các điệu xoang và chịu khó luyện tập thêm kỹ thuật đánh chiêng, lâu dần, Y Lim đã được các nghệ nhân lão làng tin cậy giao “trọng trách” đứng đầu đội cồng chiêng- xoang của làng.  

 Làng Kon Pring nhỏ bé và xa xôi, ngày trước chưa được mấy ai để ý. Từ khi  Khu du lịch sinh thái Quốc gia Măng Đen được ghi danh vào bản đồ điểm đến trên “Con đường xanh Tây Nguyên” và huyện Kon Plông chủ trương đưa loại hình du lịch cộng đồng vào khai thác, Y Lim và dân làng càng nhận thức rõ cần nỗ lực chung tay để tiếp đón du khách gần xa.

 Để lại ấn tượng trong lòng mọi người chính là cuộc sống gần gũi, yên bình, gần gũi với thiên nhiên của đồng bào Mơ Nâm. Trong đó, những đêm đốt lửa say sưa chiêng cồng, tái hiện lễ hội truyền thống đậm đà bản sắc ông bà ngày xưa...chính là điểm nhấn, tạo nên sức hút riêng có của làng Kon Pring. Vì vậy, công việc thường ngày của Y Lim càng thêm bận rộn. Vai trò “nhạc trưởng” của chị càng được phát huy.

Đưa homestay vào hoạt động ban đầu còn nhiều bỡ ngỡ, song nhờ chịu khó học hỏi, vận dụng và rút kinh nghiệm, Y Lim đã nhanh chóng làm quen và đi vào ổn định. Không chỉ quản lý ngôi nhà sàn- một trong ba địa điểm homestay được huyện  đầu tư xây dựng- chị còn hỗ trợ, giúp đỡ hai gia đình láng giềng hoạt động và hướng dẫn dân làng từng bước làm quen với việc đón du khách đến làng. Rượu ghè và các món ăn truyền thống dân dã luôn được chuẩn bị chu đáo. Các tiết mục cồng-chiêng xoang giao lưu luôn sẵn sàng để phục vụ du khách. Nhờ đó, kể từ ngày chính thức được khai trương vào đầu tháng 11/2018, làng du lịch cộng đồng Kon Pring ngày càng thu hút nhiều du khách trong và ngoài tỉnh đến tham quan, trải nghiệm.

Sau mùa Tết Nguyên đán Canh Tý đầm ấm, ngôi làng nhỏ của nữ Nghệ nhân ưu tú Y Lim càng vui hơn vì trong bối cảnh diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, Kon Pring vẫn yên bình đón du khách gần xa đến thăm và lưu lại. Trong những căn nhà gỗ mới gắn với cụm từ “homestay” đã trở nên quen thuộc với mỗi người dân, đang lan tỏa niềm vui bình dị mà chính chị đã nỗ lực góp phần đem đến.

Nguồn: Nghĩa Hà - Cổng TTĐT tỉnh Kon Tum