Giai đoạn 2014-2018, tổng vốn các nhà tài trợ cam kết là 1.828.464 triệu đồng; Với nguồn vốn trên, tỉnh Kon Tum triển khai 10 dự án mới bao gồm 07 dự án vốn vay ODA và 03 dự án viện trợ không hoàn lại. Các dự án tập trung tại các lĩnh vực ưu tiên như hạ tầng kinh tế xã hội, y tế, nông nghiệp và phát triển nông thôn kết hợp với xóa đói giảm nghèo do Ngân hàng phát triển Châu Á (ADB), Ngân hàng thế giới (WB), UNICEF ... tài trợ với tổng vốn giải ngân đạt 322.073 triệu đồng.

Ảnh minh họa

Các dự án của nguồn vốn ODA được triển khai theo quy định của pháp luật, đảm bảo tiến độ và phù hợp với cam kết của nhà tài trợ. Các dự án triển khai đã góp phần mang lại nhiều hiệu quả thiết thực như: Hệ thống thuỷ lợi, giao thông nông thôn, cấp nước sinh hoạt quy mô nhỏ cơ bản đáp ứng được nhu cầu cấp thiết của người dân; đã chuyển giao kỹ thuật, mô hình và cung cấp các nguồn giống có chất lượng cao trong sản xuất nông nghiệp, góp phần tích cực trong việc giải quyết việc làm, tạo thu nhập, từng bước góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân trong vùng dự án. Cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế, giáo dục được cải thiện; chất lượng nguồn nhân lực ngày càng được nâng cao. Các tiến bộ khoa học, kỹ thuật được chuyển giao, năng lực và kinh nghiệm quản lý của cán bộ, công chức các cấp từng bước được nâng lên. Đi đôi với việc đầu tư các dự án phát triển cơ sở hạ tầng thì công tác vận động vốn ODA cũng được quan tâm, chú trọng hơn trong việc ưu tiên vận động nguồn vốn vay ODA cho các chương trình, dự án quan trọng, cấp bách, có tính liên kết vùng và có tác động lan tỏa; bảo đảm hạn mức dư nợ và khả năng vay, trả nợ của địa phương theo quy định; Cơ chế phối hợp liên ngành trong quản lý và sử dụng nguồn vốn ODA được thực hiện kịp thời, hiệu quả; thường xuyên đôn đốc, kiểm tra, giám sát và xử lý vướng mắc trong quá trình triển khai dự án để đảm bảo hiệu quả dự án; Trong điều kiện nguồn lực công còn nhiều hạn chế, nguồn vốn ODA góp phần đáng kể trong việc hỗ trợ đầu tư kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, xóa đói giảm nghèo trên địa bàn; tính đến cuối năm 2017, số hộ nghèo toàn tỉnh có 26.164 hộ, chiếm 20,30% so với tổng số hộ toàn tỉnh.

Bên cạnh những kết quả đạt được, trong quá trình triển khai thực hiện còn có những khó khăn vướng mắc: Số lượng dự án được tài trợ vốn ODA, vốn vay ưu đãi còn hạn chế, chưa đáp ứng được nhu cầu đầu tư phát triển kinh tế - xã hội trong điều kiện trên địa bàn tỉnh còn nhiều khó khăn. Khả năng tiếp cận thông tin và sự chủ động trong công tác vận động nguồn vốn chưa kịp thời; Đa phần các dự án đã tiếp nhận trên địa bàn trong thời gian qua dựa vào kết quả hợp tác phát triển giữa Việt Nam với các nhà tài trợ. Hiện nay, các nhà tài trợ đã điều chỉnh cơ cấu nguồn ODA theo hướng giảm nguồn vốn viện trợ hoàn trợ không hoàn lại và các khoản ODA vay có điều kiện tài chính trở nên ngày càng kém ưu đãi hơn. Địa phương khi tham gia các dự án ODA vay thực hiện vay lại theo quy định.

Để tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và vốn vay ưu đãi nước ngoài, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, giảm nghèo bền vững cho người dân trên địa bàn tỉnh; trong thời gian tới, các Bộ ngành trung ương cần nghiên cứu, điều chỉnh, bổ sung một số cơ chế như sau:

- Thứ nhất, tiếp tục rà soát, hoàn chỉnh Nghị định số 16/2016/NĐ-CP ngày 16/3/2016 của Chính phủ về quản lý và sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài để tạo lập khung pháp lý thống nhất, hoàn thiện và hài hòa với nhà tài trợ trong quá trình vận động, quản lý và sử dụng nguồn vốn ODA và vốn vay ưu đãi;

- Thứ hai, tăng cường chia sẻ thông tin giữa các Bộ, ngành Trung ương với địa phương về định hướng, chính sách, lĩnh vực ưu tiên của các nhà tài trợ. Bộ Kế hoạch và Đầu tư quan tâm, xem xét đối với các dự án tỉnh đăng ký vận động vốn ODA và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài;

- Thứ ba, quy định tỷ lệ cho vay lại vốn ODA, vốn vay ưu đãi của Trung ương đối với các địa phương, đảm bảo phù hợp với khả năng thu ngân sách hằng năm của các địa phương có số thu ngân sách thấp như tỉnh Kon Tum.

Nguyễn Xuân Lộc